Groendak met Sempervivum

Een groendak is een begroeid dak. Voor platte daken, of heel lichtjes aflopende daken kan dat een fraaie, maar vooral ook praktische oplossing zijn om van de hitte door de brandende zon verlost te worden. In Vlaanderen hebben ze al door dat dit subsidie waard is, in Nederland worden we kortgehouden door de heel van Geel, die namens de CDA staatssecretaris van VROM is.

Beplanting wordt al snel zwaarder, zodat je voor onvoorbereide daken beter kunt gokken op een zo licht mogelijke uitvoering. Een sedumdak bijvoorbeeld, met een sedumsoort of een sempervivumsoort. Sempervivum arachnoideum is een hele mooie huislook die wat dat betreft goed bekend staat. Zo'n dak is niet zo'n goede isolator in de winter, maar helpt wel tegen zomerse hitte.

Alle groendaken werken verder als een soort spons voor neerslag. De grond houdt regenwater vast zodat het riool niet meteen de hele slagregen te verwerken krijgt. Steeds meer gemeenten in Nederland maken zich daar zorgen over, doordat uitbreidende steden leiden tot meer oppervlakte, dus meer opvang van regenwater, die dan in bestaande kanalen moeten worden verwerkt, samen met de productie van een stad vol toiletten. Een spons die hemelwater opvangt en er voor een deel zelfs de stoffen erin voorverteert is een zegen voor het riool.

Al dat water drukt alleen wel op je dak. Zoals in de handleiding daktuinen aangegeven wordt dat flink gelimiteerd door de draagconstructie van het dak. Een sedumdak of een sempervivumdak kan toe met zo'n 5 cm grond, doordat het gaat om rotsplantjes die met elke spleet tevreden zijn. Maar dan nog zit je op zo'n 50 kg/m2, en dat voor elke vierkante meter, ook die ver bij de draagconstructie verwijderd zijn. Daarbij komen dan nog de drukken die worden uitgeoefend door storm, sneeuw, zonnepanelen enzovoort.

Voorbeeldberekening

Ik ben even bij zo'n zaak langsgeweest die onder het mom van tuinzaak eigenlijk een lifestylezaak is die niets heeft wat je echt nodig hebt. Daarbij kwam ik uit op de volgende prijzen inclusief BTW maar exclusief arbeidsloon.

Laag

Gewicht [kg/m2]

Kosten [EUR/m2]

Beplanting

Substraat (5 cm)

Worteldoek

Afwatering (tempex)

Zie substraat

Nihil

0,25 (bij stekken)

4,50

1,00

4,25 (gokje?)

Totaal

10,00

Als substraat werd aangeraden een mengsel te maken van een deel potgrond op een deel scherpzand. Wellicht kan scherpzand ook worden gebruikt om de afwatering te verbeteren. Ik kan wel eens uitzoeken of Sempervivum zich prettig voelt in puur scherpzand, want daarmee is de afwatering misschien ook wel meteen geregeld.

Voor afwatering werd tempex ofwel piepschuim gesuggereerd. Dat moet dan wel een geschikte vorm hebben natuurlijk, er moeten kanaaltjes in of tussen zitten. Het is superlicht en isoleert prima, dus waar geen water zit, zit de warmtebuffer die je van een groendak verwacht. Ook 's winters.

Voor een dak van 50 m2 kom je dus uit op ongeveer EUR 500; met een beetje handelen vanwege de hoeveelheden moet dit wel omlaag te krijgen zijn. Ook een ander soort zaak, minder trendy met name, zal vast wel schelen. Hoe dan ook, deze prijs vaak een lachertje in verhouding tot de besparing die het levert op het herbekleden van het dak, elke tien jaar. Dat is namelijk veel minder vaak nodig, wordt beweerd. Het bitumen wordt immers veel minder aan weersinvloeden overgeleverd.

Sempervivum arachnoideum

Dit is een vetplantje dat er leuk uitziet en dat niet erg hoog wordt. Dat betekent dat het niet overdreven veel water opslaat en dus niet al te zwaar wordt. Als hij bloeit staan de bloemen op (lelijke) stelen van 15 cm. Ze mogen eventueel in halfschaduw staan, maar liever in de volle zon. Dit plantje groeit op heel arme grond (vandaar de tip om scherpzand toe te voegen) zoals het beetje zand dat in de ribbels van een golfplaatdak blijft hangen. Het plantje is verder onderhoudsvrij en winterhard.

De gehele plant staat niet bekend als giftig (het regenwater zou dus ook nog gebruikt kunnen worden, wellicht), alleen hebben de bladeren een licht verdovende werking. Niet overdrijven dus, je zou nog eens verslaafd raken aan regenwater ;-)

Onderzoeken

Ik moet nog een aantal dingen uitzoeken. Of als jij er al van af weet dan hoor ik dat graag van je.

Hoe snel breidt een enkel bolletje Sempervivum zich in scherpzand uit tot een vierkante meter?
...en bij hald scherpzand, half potgrond?
Is een aparte afwateringsconstructie nog nodig bij een substraat van scherpzand?
...en bij hald scherpzand, half potgrond?
Hoeveel weegt een volgeregende vierkante meter van dit verhaal met alleen scherpzand?
...en bij hald scherpzand, half potgrond?
Wat is de toegevoegde isolerende waarde van een tempex afwatering?
Wat is de toegevoegde isolerende waarde van een steenwol substraat?
Zitten er gevaren aan een substraat van steenwol?
Werkt hergebruikt steenwol van kwekers ook als een goed substraat?
Is er bij een steenwol substraat nog behoefte aan afwatering?

Tweede ontwerpmogelijkheid

In plaats van met aarde zou het weleens veel slimmer kunnen zijn om het dak met (tempex en) steenwol te bedekken... Zowel tempex als steenwol zijn (droog) namelijk prima isolatiematerialen, en dat is zowel in de winter als in de zomer een groot voordeel! Ik weet alleen niet of steenwol los kan blijven liggen tot het begroeid is; gevaren voor de gezondheid lijkt dat in elk geval niet te leveren.